Ontstaansgeschiedenis

Bouwgeschiedenis

Gebruiksgeschiedenis

Tuin

Gebruiksgeschiedenis

Ruiterstraat 8

In 1835 was Otto Willem Arnold Grave van Bijlandt van Marienweerdt eigenaar van de panden Ruiterstraat 8 en 10 en tussen 1835 en 1845 was de eigenaar Abraham Everardus Dudok Bousquet. Of deze families ook in de Ruiterstraat woonden is onduidelijk.

Van 1845 tot 1900 woonde de familie Heijligers op Ruiterstraat 10. Nummer 8 was in gebruik als opslagplaats en woonruimte voor het personeel (tuinman, dienstbodes).

 

 

Van 1900 tot 1907 woonde er de familie Pool. De zoon van deze familie Pool, Boet Pool, was de grondlegger van het meubelbedrijf ‘Onder den Sint Maarten‘. Dit bedrijf was aanvankelijk in de tuin van de Ruiterstraat 8 en 10 gevestigd. Aangezien er wordt gesproken over de tuin is niet exact bekend waar de werkplaats gepositioneerd is geweest, en ook niet of het pakhuis/koetshuis er ook onderdeel van uitmaakte. Deze timmerwerkplaats is in 1902 naar het Kerkplein verhuisd.

 

 

In 1907 werd de familie Van Lookeren Campagne eigenaar van Ruiterstraat 10 met bijbehorend pakhuis/koetshuis (Ruiterstraat 8). Van Lookeren Campagne was eigenaar van de steenfabrieken in Haaften en Hurwenen. De familie Van Lookeren Campagne gebruikte Ruiterstraat 8 als opslagruimte, stalling voor koetsen en woning voor de verschillende personeelsleden. Er was aan de achterkant een grote schuurdeur waardoor koetsen naar binnen konden.
Voor de deur van Ruiterstraat 8 stond voor de oorlog een grote telefoonmast. Bets de Koning (Ruiterstraat 3-5) vertelde dat zij (omstreeks 1930) met haar vriendinnetjes in de mast klom.

 

 

Er waren twee grote kelders. De ene kelder was een wijnkelder en in de andere kon je slapen. Tijdens de tweede wereldoorlog zijn de kelders gebruikt als schuilkelder voor meerdere families in de straat. Toen de beschietingen te riskant werden vertrok de familie Van Lookeren Campagne naar de steenfabriek in Hurwenen. Ruiterstraat 10 diende tijdelijk als onderkomen voor hoge Duitse militairen. Over deze ervaringen schreef de journaliste Bettien van Lookeren Campagne-Scherft in NRC . Zij is de dochter van zoon Jan van Lookeren Campagne (1895-1966), één van de zonen van Willem van Lookeren Campagne (1857-1947) die op Ruiterstraat 10 woonde. Bettien van Lookeren Campagne was in de oorlog met haar ouderlijk gezin ingetrokken bij opa en oma op Ruiterstraat 10 (en 8). Zij schrijft op 10-01-1998: ‘Op 24 januari 1945 had er een Duitse oorlogs-rechtzitting plaats in het huis van mijn grootouders. Soldaten liepen met het geweer in de aanslag door de marmeren gangen heen en weer. Een groepje andere soldaten zaten met bange gezichten op de bank te wachten.’ Het bleek om de berechting van een aantal deserteurs te gaan.

Het woonhuis heeft beschietingen van de geallieerde doorstaan. Eén granaatscherf is de eetkamer op de begane grond binnengedrongen vanaf de tuinzijde en verdween achter het behang. Na terugkomst in het huis waren veel waardevolle spullen geplunderd.

 

 

Tijdens de tijd van de familie Van Lookeren Campagne woonden de dienstbodes en de tuinman in Ruiterstraat 8. Ook was er een biljartkamer op de begane grond van het koetshuis. Vanuit Ruiterstraat 10 via de gang langs de trap kwam je eerst in de biljartkamer, dan in de paardenstal. Voor de oorlog waren de ruiven van de paardenstal nog aanwezig. Ook de hooizolder was er nog.

De laatste 10 jaar dat de familie Van Lookeren Campagne eigenaar was van de panden woonden op de eerste etage van Ruiterstraat 10 en 8 Gerard en Hanna Menken. Gerard was organist van de Sint-Maartenskerk en een landelijk bekende kunstschilder. Zij hadden drie kinderen: Richard (1947), Albrecht (1952) en Christa (1956). Dit gezin had in de huidige Ruiterstraat 10 de woonkamer. De slaapkamers, keuken en badkamer waren op de eerste etage van wat nu Ruiterstraat 8 is. Via een klein trapje kwam je van het ene in het andere pand.

 

 

In 1959 werden Ruiterstraat 8 en 10 verkocht aan de zusters Franciscanessen. Zij stichtten er een klooster onder de naam Huize Sint Antonius. In deze periode heeft het voormalige pakhuis/koetshuis enkele grote verbouwingen meegemaakt. Het platte dak op nummer 8 werd vervangen door een kapconstructie waaronder 11 nonnencellen werden aangebracht. Minie Rombeek (dochter van Leen Rombeek die op de hoek Ruiterstraat-Boschstraat woonde) vertelt: ‘Op het klooster lag een plat dak en dat was vaak een probleem omdat het hoedje van badminton daar altijd terecht kwam. Wij konden altijd vanuit de kamer op de Toren kijken hoe laat het was en op een gegeven moment kon dat niet meer.’

 

 

Tijdens deze grote verbouwingen zijn de kelders onder het huis dicht gegooid met puin. Tevens heeft men een gehele nieuwe indeling gemaakt. Op de plattegrond is duidelijk dat Ruiterstraat 8 onlosmakelijk was verbonden met Ruiterstraat 10.

 

 

In de tijd van de nonnen was Ruiterstraat 8 kindercrèche ‘De Ruitertjes’ waar overdag kinderen werden opgevangen door de zusters. Daarnaast was er een opvang voor kinderen (en hun moeders) die door problemen niet langer thuis konden wonen.

 

 

Op zaterdag 18 augustus 1962 werd de crèche geopend door moeder overste, dominee Rinkema en pastoor Retel. Terwijl de aanwezigen in de zaal psalm 23 zongen, ‘De heer is mijn herder, mij zal niets ontbreken’, werd het kinderverblijf door de pastoor ingezegend.
De nonnen kochten in 1967 ook Ruiterstraat 12 zodat Huize Antonius drie panden in bezit had die op alle verdiepingen verbindende deuren hadden. Het was dus op drie etages mogelijk om van Ruiterstraat 8 naar Ruiterstraat 12 te lopen.

 

 

Vervolgens kwam het pand in 1976 in eigendom van de gemeente Zaltbommel. Tijdens de verbouwing van het stadhuis op de Markt functioneerden Ruiterstraat 10 en 12 tijdelijk als gemeentehuis. Ruiterstraat 8  was bij de gemeente Zaltbommel aanvankelijk in beeld als locatie voor de Gemeentelijke Sociale Dienst. Dit plan is nooit uitgevoerd. Ruiterstraat 8 werd de locatie van ‘Peuterspeelzaal Hummeloord’.

 

 

In1982 werden de panden in de particuliere verkoop gedaan. Ruiterstraat 12 werd gekocht door Jan Schouten voor zijn bedrijf Schouten en Nelissen, Ruiterstraat 10 werd gekocht door Paul van Dijk die er zijn huisartsenpraktijk startte. Ruiterstraat 8 stond nog twee jaar leeg tot het in 1984 gekocht werd door Ronald Groen van het reclameadviesbureau Groen en Partners, met de eerste jaren op zolder het architectenbureau van Peter Thole (A.A.S).

 

 

In 1982 vond een splitsing plaats van de drie panden. De doorgaande deuren werden dichtgemetseld; gas, licht, water en centrale verwarming werden per huis geregeld. Hiermee was Ruiterstraat 8 voor het eerst een zelfstandig pand geworden.
In 2008 werd de familie Van der Waal eigenaar van het pand. Vanaf 2009 is het pand voor het eerst in de geschiedenis als woonhuis in gebruik genomen.

nieuwe situatie achtergevel 2014

nieuwe situatie linker zijgevel 2014

Vier jaar na de komst van de familie Van der Waal, in 2012, werd door de gemeente een omgevingsvergunning verleend voor het realiseren van een aanbouw met kelder aan de achterzijde van de woning. Deze aanbouw is in 2014 gerealiseerd door de firma Goesten uit Kerkdriel.
In 2021 werd een doorgang in de achtermuur gemaakt naar het voormalige terrein van begrafenisondernemer Klijmij. Middels deze doorgang is de voormalige rouwzaal bereikbaar. Dit pand is sinds 2020 eigendom van de familie van der Waal.

 

Bronnen
Bettien van Lookeren Campagne-Scherft. Artikelen over de oorlog in NRC 12 augustus 1998
Bouwtekeningen. Erfgoedcentrum Nederlands kloosterleven. Archief Sint Agatha. Januari 2014
Foto uit particulier archief Jet Lourens. Januari 2015
Foto uit particulier archief Richard Menken. December 2013
Foto uit particulier archief Constance van Hoogstraten. April 2014
Foto’s particulier archief familie Woltjer. Zomer 2014

 

 

December 2022

< terug