portret van een straat
Zoek
Gebruiksgeschiedenis
Ruiterstraat 3
Al voor 1792 werd het pand gekocht door C. Kluitmans. Johanna Kluitmans, geboren op 11-07-1775 in Zaltbommel, rentenierster, woonde er omstreeks 1820. Ze was Rooms Katholiek.
Van 1826 tot 1835 was Otto Willem Arnoldus Grave van Bijlandt van Mariënwaard (1794-1882) eigenaar van Ruiterstraat 5. Hij woonde op de Mariënwaard. Behalve van Ruiterstraat 5 was hij ook eigenaar van Ruiterstraat 10 en 8 (was het koetshuis van nummer 10) en het huis naast nummer 5 (Ruiterstraat 7). Ruiterstraat 5 was een pakhuis. Graaf van Bijlandt was Kamerheer van Zijne Majesteit de Koning der Nederlanden. Hij was commandant van de vesting Zaltbommel en Lid van de Provinciale Staten van Gelderland.
Omstreeks 1836 woonde de familie van Opijnen in het pand. Adrianus van Opijnen (1804-1885) was getrouwd met Elisabeth Arnolda Hendriks (1818-1867). Zij hadden twee kinderen: Johannes Hendrikus, geboren op 03-04-1837 en Adrianus Arnoldus (1841-1878).
Van 1838(?) tot 1856(?) werd het huis bewoond door de familie De Groot. Jan de Groot (1788-1855) was getrouwd met Jeanette Victoire Legué (1796-1872). De familie was Nederlands Hervormd. Medebewoner was Catharina van Leeuwen (1807-1860).
De familie Van Campen woonde aanvankelijk in Ruiterstraat 13, maar in 1907 verhuisden ze naar nummer 3-5. Ze woonden er tot 1918. Antonie Jacobus van Campen, geboren op 28-08-1862 in Andel was getrouwd met Maria Daggelder (1860-1926). Zij kregen zeven kinderen: Janna (1891-1949), Cornelis Johannes Antonie (geboren 23-11 1893), Jantje Mijntje (geboren 19-04-1895), Jacoba (geboren 31-05-1897), Lena (geboren 17-03-1899), Maria Pieternella (geboren 01-05-1901), Antonia (geboren op 20-12-1904 in Ruiterstraat 13). Vader van Campen was huisschilder/koopman. De familie was Nederlands Hervormd.
Daarna woonden Roelof de Koning (1871-1951) en Clara de Zoete (1881-1969) ruim 50 jaar in Ruiterstraat 3-5 (van 1918 tot 1969). Het echtpaar had twee dochters: Annie (1918-1987) en Bets (1922-2016). Roelof de Koning werkte als tuinder. Van de familie Van Lookeren Campagne (Ruiterstraat 10) had hij een stukje grond gepacht bij de Steenweg (waar nu de Tienhont is). De groenten gingen naar de veiling. Aan huis in de Ruiterstraat verkochten ze ‘gruun me witte’ uit het zout en ingemaakte zuurkool.
Weekblad voor Zaltbommel, Bommeler en Tielerwaard,1931-10-23;3
Het huis aan de Ruiterstraat bestond uit twee delen. Rechts een schuur waarin de fietsen, een handkar en rommel stonden. Achterin was een kolenhok en een hok voor de geit. In de schuur was ook een keldertje waar onder andere de bonen in het zout stonden. Onder de trap werd gekookt. Links was het woongedeelte van het huis. Links naast de voordeur was een hele tijd een klompenwinkeltje dat gerund werd door Clara de Koning.
Clara de Koning schilt aardappels in de woonkamer. Op de potkachel staat de waterketel en de stoof. Links naast de schoorsteen was een inbouwkast voor het servieswerk. Rechts van de schoorsteen is de deur die uitkomt bij de trap naar de logeerkamer. Kleinkinderen sliepen daar onder dikke wollen dekens met het klokkenspel van de gasthuistoren op de achtergrond (1956)
Ze hadden ook konijnen. ‘Voor mijn gevoel werd er wel elke week een konijn geslacht’, zei tante Bets in een gesprek in maart 2013. De familie De Koning had – zoals veel gezinnen in die tijd – een aparte kamer voor een kostganger, iemand die door de week of permanent in huis woonde en meeat. Ook werd er wel een kamer verhuurd. De kamer voor de kostganger of de huurder was de kamer boven de schuur (nummer 5). Voor namen van kostgangers zie familiegeschiedenis De Koning. Nadat het huis korte tijd leeg had gestaan werd in 1969 verkocht aan de familie Damen.
Roelof de Koning met één van zijn kleinkinderen (Lex van der Horst) voor Ruiterstraat 3-5. Rechts de poort naar de schuur (1948)
Gijs (Gijsbertus) Damen (1933-2007) was getrouwd met Mien (Willemien) van Doorn (1934-2000). In Ruiterstraat 3-5 woonde het gezin met twee ouders en negen kinderen. Oudste dochter Riek woonde met haar man (Nee) en kind Nelis boven. Zij hadden niet de indruk dat het krap was in huis met dertien mensen. Ze waren immers een woonwagen gewend met aanmerkelijk minder ruimte. Ze hebben geen grote zaken aan het huis verbouwd. Alleen de keuken werd aangepast. Het gezin reisde voor en na de Ruiterstraat-periode met de woonwagen door Nederland. Gijs verdiende de kost met de handel in paarden. In de winter verkocht hij kerstbomen op de hoek van de Markt en de Boschstraat. Zij verkochten het huis in 1973.
Gijs en Mien Damen-van Doorn (datum niet bekend)
De kopers waren Jan (J.C.) van Hemert (1933-2008) en Joke van Rangelrooy (1936-1990). Ze woonden van 1973 tot 1982 in de straat. Zij hadden één zoon Johan (Johan Cornelis), geboren op 05-04-1961.
Joke van Hemert-van Rangelrooy voor Ruiterstraat 3-5 (omstreeks 1975)
Ze hadden een caravan die in de schuur in de Ruiterstraat stond. Jan van Hemert had de achtermuur van de schuur uitgebroken waardoor het één geheel werd met een schuur met plat dak die er achter stond. De caravan stond helemaal achterin in het gedeelte met plat dak. Voorin stonden drie auto’s (Auto Bianci van Bets van de Wal (1940-1995) van Ruiterstraat 9, een Morris Marina later Ford Taunus van Jan van Hemert en de auto van Johan, een Peugeot 204, later een Ford Fiesta).
Schets plattegrond van de begane grond omstreeks 1975, door Johan van Hemert
De familie Van Hemert vernieuwde de kap van het lage gedeelte (nummer 3). In het lage gedeelte werd een aparte keuken en een aparte kamer gemaakt die door een raam met elkaar waren verbonden. Op de eerste etage werd een badkamer gerealiseerd door een kast uit te breken. Boven het garagegedeelte was een zolder (tweede verdieping). Boven de rest van het huis was geen zolder.
Schets plattegrond van de eerste verdieping omstreeks 1975, door Johan van Hemert
De familie Van Empel kocht het huis in 1982 voor 115.000 gulden van de familie Van Hemert. Hans van Empel en Ankie van der Velde hebben drie kinderen: Joanne, John en Geertje. De oudste twee zijn voor een deel opgegroeid in de Ruiterstraat. Hans van Empel (1945) werkte als maatschappelijk werker bij de dienst justitiële inrichtingen en heeft daar diverse functies bekleed. Sinds 2005 is hij gepensioneerd. Ankie van Empel (1945) is een echte Bommelse. Ze ging als kind (ze woonde toen in de Oliestraat) belletje trekken in de Ruiterstraat op nummer 3-5 en 7. Boze huisvrouwen gooiden dan de inhoud van de pispot naar beneden. Ankie heeft van haar 16de tot haar 21ste gewerkt bij de pastoor (Retel) in de katholieke pastorie in de Oliestraat. ’s Middags werkte ze in de thuiszorg in Zaltbommel. Hun dochter Geertje (1971) is meervoudig gehandicapt geboren. Vanaf haar 4de woont zij in een huis voor meervoudig gehandicapten.
De familie Van Empel verbouwde verschillende zaken aan hun huis. De woonkamer is als eerste verbouwd. Van een kleine kamer en een aparte keuken is toen één grote woonkamer gemaakt. Er kwam een nieuwe trap naar de eerste verdieping en een nieuw toilet onder de trap. Vervolgens werd de grote garage verbouwd tot een moderne keuken, een hal, een ruimte voor diverse apparatuur en een slaapkamer met aanpassingen die geschikt was voor Geertje als ze thuiskwam. Van de toegangspoort tot de garage werd een deel (met een raam) bij deze slaapkamer betrokken, het andere deel werd de nieuwe entree tot de woning. Voor details en overige verbouwingen zie Bouwgeschiedenis Ruiterstraat 3-5. De familie Van Empel woonde er tot 1996. Ze verkochten het huis aan voor 299.000 gulden.
Hans en Ankie van Empel voor hun huis in de Ruiterstraat nadat de poort van de schuur was verbouwd tot een voordeur naar de gang en een raam naar de slaapkamer (1985)
Sinds die tijd wonen in Ruiterstraat 3-5 (officieel nummer 5) Eelco Spronk en Neeltje van der Linden. Zij hebben twee dochters, Margit ((1975) en Nelleke (Nelleke), die enkele jarenl in de Ruiterstraat hebben gewoond. Hij werkte tot 2002 als zakelijk adviseur bij Amro en ABN/AMRO. Daarna was hij parttime accountmanager incasso bij een advocatenkantoor. In 2012 ging hij met pensioen. Neeltje van der Linden was werkzaam als secretaresse bij Steenfabrieken Van Lookeren Campagne. Ze was 15 jaar informatrice bij de VVV Zaltbommel en recentelijk bestuurslid/coördinator van de Stichting Stadsgidsen Zaltbommel. Tot haar pensionering was ze parttime telefoniste/receptioniste bij de Gemeente Zaltbommel. Voor veranderingen aan het huis zie Bouwgeschiedenis Ruiterstraat 3-5.
Neeltje en Eelco Spronk-van de Linden (2014)
In 2022 verhuisde de familie Spronk naar de Koggestraat in de Vergt en kwam het huis te koop. Zij verkochten Ruiterstraat 3 aan Leon van Rijckevorsel en Leontine van Hooft. Nummer 5 werd gekocht door Luke Gloudemans en Sophie van Rijckevorsel. Het werden dus, zoals voor 1830, weer twee panden.
Bronnen
Isa Masselink-Woltjer. Ongepubliceerd archief onderzoek. Den Haag. 2012-2016
Inmaakgroenten.Weekblad voor Zaltbommel, Bommeler en Tielerwaard,1931-10-23;3
Gesprekken met Bets van der Horst-de Koning. Maart 2013
Gesprekken met Carla Prosman. April 2014
Foto’s uit de fotoboeken van Bets van der Horst, Leks van der Horst en Carla Prosman. April 2014
Gesprekken met Riek Heesbeen-Damen, Tru Damen, Wies Damen en Willemien Heesbeen (dochter van Riek). Januari 2017 Foto uit het familie archief van de familie Heesbeen-Damen. Januari 2017
Gesprekken met Johan van Hemert, juli 2014
Foto uit archief van Johan van Hemert en Ria Groothelm. Juli 2014
Gesprekken met Hans en Ankie van Empel-van der Velden. Augustus 2014
Foto’s particulier archief Hans en Ankie van Empel en Paul van Dijk. Juli 2014
Gesprekken met Eelco en Neeltje Spronk. Augustus 2016
Foto uit particulier archief familie Spronk. December 2016
Oktober 2023