Ontstaansgeschiedenis

Bouwgeschiedenis

Gebruiksgeschiedenis

Tuin

Ruiterstraat 23

Ruiterstraat 23

De weduwe van Hendrick Reijnierse huurde in 1695 Ruiterstraat 23 van de diaconie.

Johannes Stephanus Pallé woonde na 1758 in Ruiterstraat 23. Hij had een broer of zoon, David Pallé. David was militair en getrouwd met Cornelia Wijntjes. David en Cornelia hadden het eigendomsbewijs van de helft van Ruiterstraat 23.

 

 

Daarna woonde Christiaen Weijers in het pand. Hij was getrouwd met Maria Catharina Oortmans. Zij hadden één zoon Cornelis (geboren omstreeks 1775). De familie was Nederlands Hervormd. De familie Weijers woonde er tot 1798.

Waarschijnlijk daar op aansluitend woonden tot 1827 in het pand Thomas Theodorus Cremer (1742-1815) en Adriana van Swieten (1745-1797). Zij hadden vijf kinderen: Adriana Theodora (geboren op 17-07-1773), Maria Thomas (geboren 10-06-1774), Thomas Theodore Thomas (geboren op 10-08-1775), Johanna Thomas (1776-1851), Adriaan Thomas (1778-1830). Vier kinderen waren Remonstrants en de jongste was Luthers. Na het overlijden van zijn vrouw in 1797 trouwde hij 2 jaar later met Theodora Hendrica Verploegh (1752-1827), de dochter van de overburen van Ruiterstraat 16.

De volgende bewoners (vanaf 1827) waren Adrianus van Steenis (1769-1824) en Anna Maria van Loon (1769-1842). Zij hadden vier kinderen: Pietronella Gijsberta (geboren 25-10-1801), Gerrit Clementinus (1803-1829), Hendrikus Adrianus (1805-1870), Adrianus (1808-1834). Adrianus van Steenis sr. was metselaar. Hij was al overleden toen de familie Ruiterstraat 23 betrok. De familie was Nederlands Hervormd. Anna Maria van Loon trouwde een tweede keer, nu met Josephus de Bock. Uit dit huwelijk werd een zoon geboren, Adrianus Johannes Gijsbertus de Bock.

Van waarschijnlijk 1850 tot 1852 woonde er de familie Waldorp. Johannes Abel Adrianus Waldorp (1824-1893) trouwde in 1846 met Louise Margaretha Petronella Johanna ten Kate (geboren in 1828). Zij hadden 4 kinderen: Johanna Antoinette Henriette (1848-1924), Jan Herman Mari (1850-1913), Henriette Louis Antoinette (1853-1928) en Anthonie (geboren in 1855). Johannes Waldorp was militair en waterbouwkundig ingenieur. Hij werkte bij Rijkswaterstaat en was onder andere betrokken bij de bouw van Sluis Sint Andries. Zoon Jan Herman Mari trouwde met Madelon Sophie Elisabeth Philips (dochter van August Philips en Madelon Sophie Elisabeth Vermeulen). De familie Waldorp was Nederlands Hervormd. Inwonend bij de familie was dienstbode Lena Koch (1827-1910).

Na de familie Waldorp woonde er tot 1860 de weduwe De Kanter. Anna Petronella Crol (1809-1877) trouwde in 1830 met de politie-beambte (later advocaat) Philippus de Kanter (1804-1852). Zij hadden 10 kinderen: Petronella Johanna Elisabeth (1830-1889), Willem Jacob Scipio (1832-1873), Louis Andries Leonard (1834-1859), Philippa Anna Petronella (1836-1904), Hubertus Marinus (1839-1876), Willem Johannes Hendrik (1840-1889), Anna Maria Deliana (1843-1855), Philippa Huberta Johanna (1844-1907), Johanna Diederica (1846-1875) en Anna Catherina Maria (1848-1928). Behalve de oudste (geboren op Curaçao) werden alle kinderen geboren in Paramaribo. Na het overlijden van haar man vestigde weduwe De Kanter zich met haar 10 kinderen in Ruiterstraat 27. De familie was Nederlands Hervormd. Inwonend was Sientje Evertsen (waarschijnlijk de dienstbode).

Deels in dezelfde tijd woonden, van 1850 tot 1864, de familie Metz in het huis. Wilhelmus Theodorus Metz (1823-1857) was in 1850 getrouwd met Willemina (Willemke) van Wijk (1822-1864). Zij hadden drie kinderen die allen in de Ruiterstraat werden geboren: Judik (1851-1911), Jan Willem (1854-1890) en Wilhelmina Theodora Johanna (1857-1928). Willem Theodorus was schoenmaker. De familie was Nederlands Hervormd. Toen de heer Metz in 1857 overleed bleef Willemke met de kinderen tot 1864 in de Ruiterstraat wonen.

 

 

Toen de familie Vogel vertrok in 1860 kwam de familie Van Kuyk in een deel van het huis wonen. In het andere deel woonde de familie Metz. Jacob Grada van Kuijk (1820-1861) was in 1850 getrouwd met Maria Helena Pool (1825-1895). Zij hadden 7 kinderen: Grada (1851-1856), Johan Adam (1852-1890), Matthias (1853-1922), Maria Louisa (1855-1920), Johannes (1856-1925), Georg Otto (1858-1913) en de in de Ruiterstraat geboren Grada (1860-1922). Jacob van Kuijk was steenfabrikant. Hij overleed toen de familie één jaar in de Ruiterstraat woonde, Maria Helena bleef achter met 7 kinderen. Haar zus Johanna Catharina ter Linden-Pool (1827-1915) en haar broer Johan Adam jr. (1840-1910) woonden tijdelijk bij haar in om haar te helpen. Zij woonden er respectievelijk van 1861 tot 1865 en van 1861 tot 1866. De familie Van Kuijk-Pool was Nederlands Hervormd. Zij verlieten het huis in 1866. Maria Helena Pool was familie van de familie Pool die later op Ruiterstraat 10 woonde.

Aansluitend woonden er kort (1867 tot 1870) de familie Von Weiler. Jonkheer Conrad Wilhelm von Weiler (1825-1900) was in 1855 getrouwd met Henrietta Stephana van Bijleveld (1830-1867). Zij kregen 6 kinderen: Wilhelmina Henrietta (1856-1943), Reiniera Francoise (1858-1867), Jacob Lambert Willem Carel (1860-1942), Cornelis Pieter Jan (1863-1928), Louisa Aletta (1864-1942) en Arnoldine Louise Eduardine (1866-1948). De heer Von Weiler was Rijksontvanger der directe belastingen in Waardenburg. Mevrouw Von Weiler was de dochter van de burgemeester van Nijmegen. De familie was Nederlands Hervormd.

De familie Von Weiler verkocht het huis in 1870 aan de familie Van Bommel. Wie er tussen 1870 en 1877 in Ruiterstraat 23 woonde is onbekend. De familie Van Bommel woonden er van 1877 tot 1884. Jonkheer Abraham Matthias Cornelis van Bommel (1841-1914) was in 1866 getrouwd met Caroline Frederique Sophie Beck (1845-1908). Zij kregen één dochter, jonkvrouw Adriana Arnoudina (1858-1944). Na hun scheiding in 1877 trouwde Van Bommel in 1879 met Wilhelmina Helena Johanna Lotichius (geboren op 08-11-1845). Zij kregen geen kinderen. Van Bommel was afkomstig uit Groenlo. Hij was burgemeester van Zaltbommel van 1877 tot 1884. In dat laatste jaar vertrok hij naar Doetinchem. De familie was Nederlands Hervormd.

De familie Van Brakel was eigenaar en bewoner van het Maarten van Rossemkasteel (thans museum) in de Nonnenstraat. In 1884 verkocht Van Brakel het kasteel voor 11.000 gulden en kocht hij Ruiterstraat 23 voor 10.000 gulden van de familie van Bommel. Arie van Brakel (1827-1909) was in 1871 in Gameren getrouwd met Willelmina Slegh (1846-1937). Zij hadden drie kinderen: Pieter Johannes (1874-1934), Areke Cornelia (1875-1914) en Wilhelmina Adriana (1886-1962). Wilhelmina Slegh had Slot Gameren van haar ouders geërfd. De familie was Nederlands Hervormd.

 

 

In 1937 kocht de diaconie van de Hervormde kerk Ruiterstraat 23 van de weduwe van Arie van Brakel. Vanaf die tijd staat het pand bekend als het Centraal Gebouw. Er werden uiteenlopende activiteiten georganiseerd. De jeugdvereniging ‘Het Kompas’ en de Christelijke vrouwenvereniging hadden er hun thuisbasis. Er werden lezingen en cursussen gegeven: modevakschool en naaischool ENSAID (van 1954 tot 1980), handwerkles en gitaar- en accordeonles en er was een soort soosje voor ‘oude mensen’. De kerkenraad en het kerkbestuur van de Hervormde kerk zetelde in de verhoogde ruimte aan de achterkant (huidige keuken van de familie Metsers). In het gebouw was ook catechisatie en zondagsschool.

 

 

Er konden zaaltjes worden gehuurd voor bruiloften, maar ook veel begrafenissen vonden vanuit het Centraal Gebouw plaats. Het lijk werd dan opgebaard in de gang onder de kapstok in een klein nisje (de jassen werden voor de gelegenheid aan de andere kant van de gang opgehangen). Begrafenisondernemer Klijmij organiseerde de begrafenissen, hij bracht zelf sprits (van bakker Dingemans) en broodjes mee en mevrouw Van Wijnen zorgde voor de koffie en de thee. Bij de verbouwing van de huishoudschool werden een aantal klassen ondergebracht in het Centraal Gebouw. Ze kregen daar onder andere les van Haas (Engels) en Bram Kouwer (maatschappijleer). Ook de plantenkundige dienst, Instituut Van Hees in 1960 (opleiding middenstandsdiploma), Protestanse Contactraad met gezinsverzorging in 1973 (mevr. Scheygrond), Stichting Maatschappelijke Dienstverlening (1974) en in 1977 Atelier voor Architectuur en Stedenbouw (J.P. Thole en I.H. Matulessy) huurden een aantal jaren een ruimte in het gebouw.

Mevrouw Cor Jansen-van Diggelen (1896-1992) was vanaf het begin (1937) beheerder van het gebouw. Zij woonde met haar man Kees (Cornelis) Jansen (1894-1954) en hun twee dochters: Wiesje (1922-1992) en Sijtje (1926-2012) in het gebouw. Sijtje/Zusje woonde na haar huwelijk met Jan Schnitker (1927-1975) in 1950 nog twee jaar bij haar ouders in het Centraal Gebouw, daarna verhuisden ze naar de Boschstraat.

 

 

De familie Jansen woonde in het rechter deel van het gebouw. Voor was de woonkamer, achter de keuken en boven was een slaapkamer. De familie had het niet breed en tot overmaat van ramp ontstond er in 1952, via een kacheltje bij de familie Jansen, een grote brand in het pand waardoor de ruimtes rechts volledig uitbrandden. De heer Jansen overleed in 1954. Kort daarna verhuisde mevrouw Jansen naar de Johan de Wittstraat. Het beheer van het gebouw werd overgenomen door mevrouw Van Wijnen.

Ook deze familie woonde in hetzelfde kleine gedeelte van het pand. Piet van Wijnen (1915-1980) en Lena Wijnen-Kiep (1914-2007) hadden drie kinderen: Loes geboren op 03-10-1940, Nico geboren op 15-05-1944 en Bert geboren 26-07-1946. Piet van Wijnen hielp zijn vrouw wel eens mee bij drukte in het Centraal Gebouw maar zijn werk was vrachtwagenchauffeur, eerst bij de Zaltbommelsche Houthandel en later bij het bouwbedrijf van de gebroeders Metz in Zaltbommel.

 

De heer en mevrouw Van Wijnen (1966)

 

De familie had de woonkamer aan de straatkant rechts en de keuken rechts achter in het huis. De overige ruimtes werden gebruikt voor bijeenkomsten en vergaderingen. Boven was er, rechts achter een slaapkamer voor de ouders, een wc en ook de kinderen sliepen aan die kant. Nico en Bert sliepen op één kamer met een schot afgescheiden van het kamertje van Loes. Een badkamer was er niet, er was een teil in de bijkeuken (met grote plavuizen op de grond). Later maakte vader Van Wijnen met een schot en een gordijn een soort badkamertje.
De heer Van Wijnen overleed in 1980, mevrouw woonde tot 1983 in de Ruiterstraat, daarna verhuisde ze naar de Agnietenstraat en in 2001 naar de Wielewaal. Ze overleed in 2007.

In 1985 kocht Paulette Willemse Ruiterstraat 23-25 van de diaconie van de Hervormde kerk en startte daar haar balletschool. Een jaar later woonde ook Hans Metsers in dit pand. Zij trouwden in april 1987. Samen hebben zij twee kinderen, Emma en Klaas. Hans had uit een eerder huwelijk al twee kinderen, Matthijs en Sara.

 

 

Paulette werd op 01-09-1955 in het Bommels Gasthuis geboren. Ze gaf 10 jaar Frans op de Buys Ballot (thans scholengroep Cambium) in combinatie met balletles. Toen haar dansschool meer dan 150 leden kreeg koos ze de dans voor het Frans. Hans Metsers werd op 18-08-1945 geboren in Breda. Hij werkte als Sales en Marketing Manager bij ondermeer Connect Systems in Nederland en België.
Emma werd op 11 juli 1987 geboren in de Ruiterstraat. Na de lagere school (Franciscusschool) ging ze naar het Stedelijk gymnasium in Den Bosch, daarna studeerde ze Spaans aan de Universiteit van Utrecht en volgde een Flamenco-opleiding. Sinds 1 januari 2015 is ze mede-eigenaar van de balletschool en neemt een groot deel van de organisatie en administratie voor haar rekening.
Klaas (Klaas Jan Matthijs) werd op 19-02-1992 in de Ruiterstraat geboren. Na de lagere school (Franciscusschool) ging hij naar het Stedelijk gymnasium in Den Bosch. Klaas werkt in een kroeg in Breda en woont in Breda. Matthijs en Sara hebben niet langdurig in de Ruiterstraat gewoond.
In 2021 werd Ruiterstraat 23-25 overgenomen door Steven van Maris en Emma Metsers (met hun twee dochters Alicia en Claire). Paulette Willemse verhuisde naar de zolder tot haar nieuwgebouwde houten huis in de tuin in 2023 klaar was.

 

 

Sinds 1985/86 is Ruiterstraat 23-25 naast woonhuis ook de locatie van Balletschool Paulette Willemse. De balletschool is in de verre omtrek een begrip. Het woonhuis is gesitueerd op de eerste en tweede verdieping met de keuken op een tussenverdieping. De ruimtes op de begane grond vormen de balletschool. Er zijn twee balletzalen, een kleedkamer, een eetkamer, een overblijfkamer en toiletruimtes. De balletschool telt thans ruim 320 leerlingen (kinderen en volwassenen).

 

 

Bronnen
Weekblad voor Zaltbommel en Tielerwaard (15-10-1937)
Gesprekken met Helga en Cees Schnitker-van der Steld. April 2016
Foto’s uit het familie archief van de familie Schnitker.
Gesprekken met Bert en Minie van Wijnen-Rombeek. Februari 2014
Foto’s uit de familiealbums van de familie Van Wijnen. Februari 2014
Gesprekken met Hans Metsers en Paulette Willemse. November 2016
Foto’s uit privé archief van Hans en Paulette. November 2016

 

 

Maart 2023

< terug