Ontstaansgeschiedenis

Bouwgeschiedenis

Gebruiksgeschiedenis

Tuin

Opmerkelijke objecten

Ruiterstraat 10

Hieronder volgen een aantal bijzondere objecten. Ze behoren deels tot het onroerend deel en deels tot bij het huis horend roerend goed van Ruiterstraat 10. Aan de orde komen de trap, de gaslamp, de schouwen en het glas in lood.

De trap

De eikenhouten trap loopt van de begane grond tot aan de zolders. De trap is een bordestrap voorzien van sierlijk uitgevoerde balusters met leuning. De onderste trapbaluster en de balusters op de bordessen en de verdiepingen zijn voorzien van houtsnijwerk. Het geheel is gedateerd als 18e eeuw Rococo Lodewijk XV-stijl. De trap is uitgevoerd met optreden van 175 cm en aantreden van 320 cm. Onder de trap is een kast en onder het laagste bordes een toilet en keukentje.

 

 

In de tijd dat de familie Van Lookeren Campagne in het huis woonde (1907-1957) lag er een loper op de trap. Resten van de bevestigingspunten van roeden zijn op verschillende plaatsen zichtbaar. De trap is een leven lang onderhouden met boenwas.

De trap is voor vele generaties kinderen (zie Kinderen in de Ruiterstraat) een geliefd speelobject geweest. Kinderen gleden op de brede leuning van tweehoog naar beneden. In de leuning zit een goot. Ook dit gaf speelse mogelijkheden om objecten van de zolder naar de begane grond te transporteren.

 

 

De gaslamp

In 1982 kwam de familie Van Dijk in dit huis nadat de gemeente er een aantal jaren zijn kantoren had gehad. Daarvoor (van 1959 tot 1976) behoorde het pand tot het klooster van de Franciscanessen. In het huis stond zoveel meubilair en op de zolders stond het zo vol dat er, nadat de familie Van Dijk had aangegeven wat ze wilden behouden, een openbare verkoping aan te pas moest komen. Eén van de objecten die buiten de openbare verkoop werd gehouden is een oude gaslamp. De loodzware kroonluchter had aan het eind van elk van de zes armen een afsluitkraantje. De familie van Dijk veranderde de lamp zodat op de uiteinden kaarsen geplaatst konden worden. De kraantjes bleven behouden. De lamp hangt in de studeerkamer van Ruiterstraat 10. Of en waar de lamp vroeger in huis heeft gehangen is niet bekend.

Gasverlichting was vanaf 1850 in gebruik bij welgestelde families. Rond 1900 was het in brede kringen in gebruik. Er moest wel een gasfabriek in de buurt zijn. Die hadden we in Zaltbommel op de Virieusingel. Na de Eerste Wereldoorlog veroverde de gloeilamp steeds meer terrein. Met de Philipsen in hun vriendenkring zal dat voor de familie Van Lookeren Campagne, die toen in het huis woonde, zeker al snel een optie zijn geweest. Gaslampen waren overigens na de Tweede Wereldoorlog nog niet geheel van het toneel verdwenen.

 

 

De schouwen

Het huis kent verschillende schouwen. Er is een schouw in de wachtkamer, de spreekkamer, de studeerkamer, de winterkamer, de keuken en in de kapel. De mooiste schouw is ongetwijfeld de houten schouw in de spreekkamer. Op grond van de stookhoogte van deze schouw dateert deze uit de 18e eeuw. De schoorsteenmantel met het schoorsteenstuk is waarschijnlijk een latere toevoeging uit de 19e eeuw met onderdelen van de Lodewijk XIV, Lodewijk XV en Lodewijk XVI-de stijl.

 

 

Het schouwstuk dat in deze schouw is opgenomen is een ton-sur-ton tapijt dat een arcadisch tafereel laat zien van een jonge man die een kooi met een duif aanbiedt aan een jonge dame. Het tafereel speelt zich af in een vredig landschap met een hond en schapen. Eén en ander is volgens de Rijksdienst voor cultureel erfgoed geïnspireerd door een 17e eeuwse verdure. Het tapijt is machinaal geproduceerd.

 

 

Hieronder is de schouw te zien van de winterkamer. Deze schouw uit de 19e eeuw is, evenals die in de studeerkamer, uitgevoerd in grijs-witgeaderd marmer. Boven de schouw zijn in de vorm van houtsnijwerk sierlijke guirlandes aangebracht. In de studeerkamer trof de familie Van Dijk in 1982 boven de marmeren schouw een nis aan die dwars door het schoorsteenkanaal heen was gebouwd. Het bleek een nis waar in de tijd van het klooster een Mariabeeld in had gestaan. Het schoorsteenkanaal is door de familie Van Dijk hersteld, alleen in de houten opbouw is de opening nog zichtbaar. Er staat een spiegel voor.

 

 

Hieronder is de schouw in de keuken te zien. De schouw is opgenomen in een 19e eeuwse kastenwand die aan het eind van de 20e eeuw is voorzien van deurtjes. De schouw wordt gedateerd als 18e eeuws onder meer op grond van de schildpadtegeltjes (in slechte staat) in bruin-oranje kleurstelling. De schouwbalk is in de loop der eeuwen een keer doorgezaagd. Het bijbehorend rookkanaal is niet meer in functie.

 

 

Glas in lood

De toiletruimte naast de tuinkamer is gebouwd in 1997. De daarin aanwezige wasbak met koperen armaturen is afkomstig uit het huis (lag in 1982 op zolder). In de achterwand van de toiletruimte is een gebrandschilderd glas-in-loodraam aangebracht in 1997. Dit is een familiestuk van de huidige bewoners. Het raam is gemaakt door de heer Gerritsen uit Sprang Capelle (omstreeks 1956). Het was een geschenk aan zijn huisarts, de vader van Hanneke van Dijk-Winterwerp.
Het glas in loodraam heeft als tekst: ‘Doet onze kunst den lijder pijn, hij zal haar later dankbaar zijn’.

 

 

De trap naar de daktuin

Na de grote verbouwing van 1997 kwamen de platte daken van de serre en de tuinkamer (was voor 1997 een stenen aanbouw) op hetzelfde nivo. Daardoor ontstond de mogelijkheid voor een uitgebreide daktuin. Het nieuwe dak van de tuinkamer werd daartoe extra stevig geconstrueerd en er werd een electriciteits- en water aansluiting gemaakt. Op het dak kwamen looppaden van daktegels, die gedragen werden door rubberdragers.

Voor de verbouwing van 1997 kon het platte dak worden bereikt via de stalen deur in, de vanuit de tuin gezien, meest linkse kamer. Deze deur werd echter bij de verbouwing vervangen door een raam waardoor de situatie van vroeger werd teruggebracht. Het dak was daardoor niet meer bereikbaar, vandaar dat de firma de Boer uit Giessenburg(?) werd gevraagd een gietijzeren draaitrap te construeren. Deze trap werd geplaatst tegen het meest links gelegen deel van de achtermuur van de tuinkamer.

 

 

 

Bronnen
Bouwhistorische opname van Jan-Willem van Zoelen, januari 2013
Fotografie Rob Schröder. Mei 2013 tot juni 2017

 

 

Juni 2017

< terug