Ontstaansgeschiedenis

Bouwgeschiedenis

Gebruiksgeschiedenis

Tuin

Gebruiksgeschiedenis

Ruiterstraat 12

Clara de Bije (1640-1719) was een nazaat van de familie De Bije die generaties lang eigenaar was van de buurpanden Ruiterstraat 14 en 16. Zij kochten Ruiterstraat 12 in 1686. Clara de Bije was getrouwd met majoor Hugh Hughzn Mackay of Scourcy (1640-1692). Het echtpaar had vijf kinderen: Hugh (1681-1709), Margaretha (1683-1705), Anna Barbara (1684-1743), Arnolda (geboren 1686) en Maria (1686-1723). Behalve de panden Ruiterstraat 16, 14 en 12 waren ze sinds 1687 ook eigenaar van een huis in de Nieuwstraat waardoor er een achteruitgang voor de panden werd gecreëerd.

Voor 1709 was Diderik de Ruu(c)k (overleden in 1709) eigenaar van Ruiterstraat 12. Hij was getrouwd met Willemijna van Couwenberg (overleden in 1700) en later met Margaretha Arnolda de Cocq (overleden in 1716). De Ruuck was koopman, monopolist op brandewijn en gedistilleerd, burgemeester, rechter en scholtus van Zaltbommel. Hij had twee dochters uit het eerste huwelijk. De eerste dochter is jong overleden en Metta (1697-1755) trouwde in 1723 met Hendrik van Ravensteijn. De familie was Nederlands Hervormd. Of De Ruu(c)k en zijn gezin in het huis woonde of alleen eigenaar was is niet duidelijk. Vanaf 1695 tot onbekende datum was Hugo (Huyhen) van Driel huurder van het pand. Hij was getrouwd met Metjen Thenis en had één kind, Jan van Driel (geboren in 1681). Ook zij waren Nederlands Hervormd. Nadat Diderik in 1709 was overleden werd zijn vrouw boedelhoudster tot 1711.

Van 1711 tot 1731 was Daniel Coenen de eigenaar en bewoner. Hij kocht het huis van Margaretha de Cocq, de weduwe van Diderik de Ruu(c)k voor 2800 gulden. Daniel Coenen was een rijke handelaar in paarden en eigenaar van weilanden en akkerland bij Opijnen, Ophemert en Varick. Verder was hij in het bezit van een huis op de dijk in de buurt van Opijnen.
Daniel Coenen was ongewiekst. Hij was een ontwikkelde man met een brede belangstelling. De beschrijving van zijn boedel is bewaard gebleven. Hij bezat onder andere de volgende boeken: Remedien voor de siekten der paarden (van Pieter Ermanus 1711), Over de menselijke gebreken en krankheden (Basel 1703), Historie van Julius Caesar (Frankfurt 1565), Opera van Straatsurg (1650), Geschiedenisse van Engelant (Burnet 1725) Architecture militaire de chevalier (1705), Histoije van de regtpleginge omtrent Joh van Oldenbarneveld, Rombout Hogerbeets en Hugo de Groot (1710) en alle werken van Jacob Cats.
Toen Daniel Coenen Ruiterstraat 12 in 1711 kocht was er sprake van een huis, hof en schuur. Bij de verkoop in 1794 door de dames Cox werd het bezit omschreven als huis, hof en stallen. Waarschijnlijk heeft Coenen tussen 1711 en 1731 zijn paarden willen onderbrengen naast zijn huis en daarvoor de schuur omgebouwd tot paardenstal.

Na de dood van Daniel Coenen ging de erfenis naar zijn twee zusters Hanna (geboren in 1635) en Agnes. Hanna was getrouwd met Peter Cox (1626-1707). Zij hadden een kleinzoon, Johannes Cox. Hij kreeg, via zijn grootmoeder, de bezittingen (o.a. het huis en het land in Opijnen) van zijn oom behalve het huis aan de Ruiterstraat.
Daniels zuster Agnes( 1645-1703) was getrouwd met Heinrich Setels (1645-1700). Ze hadden drie dochters: Wilhelmina, Maria en Anna Catherina. Zij erfden de eigendommen aan de Ruiterstraat. Toen de drie dochters de erfenis kregen, waren zij al getrouwd en woonden zij rond Mönchengladbach.

In 1738 verkochten twee van de drie kinderen (Wilhelmina en Maria) hun aandeel aan Quirinus Ramaker. Hij was getrouwd met Celia Mels (1715-1780). Quirinus was burgemeester van Zaltbommel en noemde zich Heer van Driel. Waarschijnlijk is ook het resterende een derde deel van het pand in zijn bezit gekomen want hij ging in 1738 met zijn vrouw en kind in Ruiterstraat 12 wonen.

Quirinus Ramaker overleed in 1765. Een jaar later trouwde zijn weduwe, Celia Mels (1715-1780), met de toen 62-jarige weduwnaar Johannes Cox. Daarmee werd Johannes Cox van 1766 tot 1780 de eigenaar van Ruiterstraat 12. Het huwelijk met Celia Mels was zijn tweede huwelijk. Met zijn eerste partner, Charlotte Catharina Spengler (1709-1760), had hij twee kinderen: Eva en Laurens. Hij was Nederlands Hervormd.
Johannes Cox was een kleinzoon van Hanna Coenen (geboren rond 1635) en Peter Cox (1626-1707). Dochter Eva Cox(1731-1806) was getrouwd met Albert van Rijssel (1726-1805). Zij hadden één dochter. Van Rijssel was generaal majoor en bevelhebber van het Hollandse Cordon dat de provincie Holland en de stad Utrecht moest beschermen tegen het Prinsgezinde leger. Eva woonde met haar man in het huis op de dijk in Opijnen.
Zoon Laurens Cox (1732-1773) was in 1762 getrouwd met Anna Maria Dubbels (1739-1765). Zij hadden twee dochters Charlotte Catharina (1763-1819) en Sara (1764- ). Laurens Cox was advocaat, gemeenteraadslid en burgemeester van Zaltbommel. Zijn dochters werden na de dood van hun ouders, zij waren toen 10 en 11 jaar, opgenomen in het gezin van hun tante Eva. Laurens Cox was burgemeester van Zaltbommel.
Johannes Cox overleed in 1775 en zijn vrouw Celia in 1780. Het huis kwam toen aan hun nakomelingen Eva Cox (1731-1806) en de kleindochters Charlotte Catharina Cox en Sara Cox dochters van Laurens Cox (1732-1773), zoon van Johannes.

 

 

De strijd tussen de Patriotten en de Prinsgezinden werd na een interventie door het Pruisische leger (1787) door de Prinsgezinden gewonnen. Veel Patriotten vluchtten naar België en Frankrijk. Ook Eva Cox, haar man Albert van Rijssel, hun dochter en de inwonende kinderen van Laurens voelden zich hier niet meer veilig. Zij vertrokken naar Charleville en later naar Fontainebleau. Hun huis in Opijnen werd geplunderd waarbij alle familiepapieren verloren gingen.
Tijdens hun verblijf in Frankrijk werd besloten al het onroerend goed in Zaltbommel en Opijnen te verkopen. Op 16 september 1794 werd Ruiterstraat 12 voor 4150 gulden verkocht aan Adriaan Mathias Graadt. Hij woont er tot 1842.

Dan is er een drietal jaren onduidelijkheid over eigenaars en bewoning totdat in 1845 Pieter Valkenburg het pand betrekt. Hij was getrouwd met Adriana Co(c)k. Zij hadden twee kinderen: Pietronella Johanna (1784-1858) en Adrianus (1788-1846). Valkenburg was Nederlands Hervormd. Hij was wijnkoper (1842-1855) en later (1860) had hij een kolenhandel.

Na het vertrek van Pieter Valkenburg in 1867 werd Jacob Frederik Theodoor Bennebroek Gravenhorst (1844-1915) hoofdbewoner van Ruiterstraat 12. Hij was kapitein-commandant van de schutterij te Zaltbommel. Bennebroek Gravenhorst was Nederlands Hervormd. Het is onduidelijk in welke constructie het huis werd bewoond want er waren in deze periode voortdurend meerdere medebewoners.

In 1884 werd het huis gekocht door Reinier Anton Ulrich van Beuningen van Helsdingen (1838-1910). Hij was getrouwd met Henriette Gertrude Kaay, geboren in Semarang. Van Beuningen was suikerfabrikant. Hij was Nederlands Hervormd. Er was sprake van meerdere medebewoners: Weduwe van der Kaay-Stravers, geboren in 1826 in Soerakarta, woonde in het huis van 1884 tot 1885, Jantje Louisa van Beuningen van Helsdingen, geboren in 1863, woonde in het huis van 1884 tot 1885, Henri Alwin van der Kaay, geboren 1872, woonde er van 1884 tot 1885.

De familie van Beuningen verkocht het huis in 1887 aan Johan Jacob Naeff (geboren 1846). Hij was getrouwd met Anna Margaretha Johanna den Ouden (geboren 1843). Zij hadden twee kinderen: Alida Gerarda (geboren 1882) en Jan Daniel (geboren 1883). De familie was Nederlands Hervormd en de heer Naeff werkte als schoolopziener in de regio Geldermalsen. In 1891 vertrokken ze naar Boschstraat 610.

De familie verkocht het huis aan Peter Cornelis de Jongh (1826-1897). Mede bewoner was zijn nicht Gerardina Adriana de Jongh (1869-1896). Beiden waren telgen uit een in die tijd zeer welgestelde familie uit Gameren. Zijn vader was de steenfarikant Gerrit de Jongh (1785-1867) en zijn moeder Adriana van de Werken (1792-1885). De familie was Nederlands Hervormd. Inwonende dienstboden waren Jenneke Baron (1866-1945) van 1891 tot 1897 en Sophia Barnings (geboren in 1969) van 1891 tot 1897.

De Jongh verkocht het huis in 1897 aan Cornelis Bernardus Wilhelmus Meyer (1863-1938). Hij was getrouwd met Anna Maria Cecilia de Jong (1877-1947). Zij hadden drie kinderen: Cornelis Maria (geboren in 1901), Maria Wilhelmina (geboren 1902) en Johannes Jacobus Jozeph Maria (1904-1905). De heer Meyer was directeur van de scheepswerf in Zaltbommel. De familie was Rooms Katholiek. De familie Meyer verkocht het huis in 1902.

De nieuwe eigenaar was de familie Pleyte. Willem Cornelis Pleyte was in 1902 getrouwd met Caroline Florentine Emilie Mensonides. Zij hadden één zoon, David Cornelis (1903-1965).

 

Willem Cornelis Pleyte (1863-1936)

Caroline Florentine Emilie Mensonides (1865-1947)

 

Willem Cornelis Pleyte (1863-1936) was gemeentesecretaris van Zaltbommel van 1902 tot 1926. Hij had vele bestuurlijke functies, zo was hij onder meer penningmeester van het Nut, bestuurslid van de Oudheidkamer en secretaris-ontvanger van kerkelijke fondsen.
Caroline Florentine Emilie Mensonides (1865-1947) was afkomstig uit Spanbroek. Haar moeder was van adel (gravin van Rechteren Limburg). Mevrouw Pleyte was regentesse van het Gecombineerd Weeshuis der Hervormden en van het Oude Mannen en Vrouwenhuis.

 

 

Zoon David Cornelis (1903-1965) ging naar de HBS in Zaltbommel en vertrok daarna naar Delft waar hij afstudeerde als elektrotechnisch ingenieur. Hij was oprichter en directeur van Technisch bureau van de Unie van Waterschapsbonden. Hij trouwde in 1931 met Laurinal Lizette van Olst (1905-1981).

 

 

Gemeentesecretaris Willem Cornelis Pleyte was zoon van de rector van de Latijnse school in Zaltbommel, David Cornelis Pleyte (1817-1900).

 

 

Er waren tussen 1902 en 1945 verschillende inwonende dienstboden: Wilhelmina de Weijer (vertrokken in 1918), Maria de Wit (van 1918 tot 1924), W.A. Peters (kwam in 1925), Metje van Dooyeweert (van 1939 tot 1942), Cornelia van Mourik (van 1926 tot 1942), Henrica Voets (van 1942 tot 1945).

 

 

De familie Pleyte had ook een vaste chauffeur, Hendrik van Stralen. Pleyte zelf had geen rijbewijs. Wanneer hij moest worden gereden kwam van Stralen in uniform naar Ruiterstraat 12 om de auto (nummerbord M 1622) uit het koetshuis te halen en de heer of mevrouw Pleyte te laten instappen. Kinderen stopten met spelen in de straat en liepen met Hendrik mee om de gebeurtenis op de voet te volgen.
Hendrik van Stralen woonde van december 1942 tot januari 1946 op de bovenverdieping van Ruiterstraat 12 met Cornelia van Mourik (weduwe van de Ende) die al sinds 1926 inwonend dienstbode was bij de familie Pleyte. Hij was in 1942 met Cornelia getrouwd.

 

 

In september 1944 werd Ruiterstraat 12 en 10 gevorderd door de Duitsers. De panden werden de verblijfsruimte voor de Ortscommandant. Mevrouw Pleyte (de heer Pleyte was in 1936 overleden) moest binnen drie uur het huis verlaten.
Cornelia en Hendrik van Stralen hebben mevrouw Pleyte meegenomen naar de boerderij van de ouders van Cornelia in Heesselt. Daar heeft zij het resterende deel van de oorlog als evacué doorgebracht.
Na de oorlog wilde mevrouw Pleyte niet terug naar haar woning in de Ruiterstraat. Het huis was vervuild, geplunderd en dermate onteerd dat zij er niet meer kon wonen. Zij verhuisde naar Heemstede dichtbij de locatie waar haar zoon woonde. Cornelia ging mee om voor mevrouw te zorgen.

 

 

In de herinnering van David Pleyte (kleinzoon van de gemeentesecretaris) was er achter de voordeur een grote marmeren gang. Links was de salon, rechts was de studeerkamer van de heer Pleyte. Daar stond ook de brandkast. Aan het eind van de grote marmeren gang kwam je in de keuken. Daarnaast was een opkamertje. Tegenover de keuken was de woonkamer.

 

 

 

De antieke trap had een leuning met daarachter koperbeslag. Op de bovenverdieping waren enkele kamers met stromend water, de andere slaapkamers hadden lampetkannen. Er was een trap naar de zolder die over het hele huis liep. Daar had zoon David zijn spoortrein. Er was een diepe tuin met een tuinhuisje achterin.
Volgens de bouw- en milieuvergunningen is er een bouwvergunning verleend in 1910 voor verbouw van het pand en in 1935 voor het aanleggen van een stookinrichting. Het huis heeft dus in 1935 centrale verwarming gekregen. Daarvoor waren er kolen- en gaskachels.
De familie Pleyte was Nederlands Hervormd, mevrouw Pleyte was Remonstrants.

 

 

Mevrouw Pleyte-Mensonides overleed in 1947. De familie van Stralen bleef in Haarlem wonen.
Ruiterstraat 12 werd vanaf oktober 1945 tot maart 1950 verhuurd aan de familie Mekel. Otto Mekel was in 1941 getrouwd met Hillie Boermans. Zij hadden drie kinderen: Hans, Claske en Jan Folkert. De familie Mekel huurde de begane grond.

 

 

Otto (Otto Johannes) Mekel (1917-1991) is geboren in Groningen. Hij was opgeleid als waterbouwkundig opzichter. In de Ruiterstraattijd werkte hij bij Rijkswaterstaat en had hij een kantoortje rechts naast de voordeur. Later werd hij hoofd technische dienst bij de gemeente Zaltbommel.
Hillie (Hiltje) Boermans (1916-2013) is geboren in Bolsward. Zij was opgeleid als apothekersassistente maar heeft in Zaltbommel niet meer als zodanig gewerkt. Zij was een getalenteerd tennisster. Tot op hoge leeftijd was zij bij de dames kampioen van tennisclub Zaltbommel.

 

 

Hans Mekel (1944) is gescheiden en heeft één zoon. Hij volgde op verzoek van zijn vader een opleiding als civiel ingenieur in Delft. Hij kreeg blokfluitles van de heer Borrias. Op zijn dertigste ging hij naar het conservatorium in Rotterdam en vervolgde zijn loopbaan als musicus (saxofoon, klarinet, hobo). Hij had een eigen kwartet en speelt in uiteenlopende samenstellingen met name geïmproviseerde muziek.
Claske Mekel (1946) is in de Ruiterstraat geboren. Zij is getrouwd met psychiater Jan van de Sande. Zij hebben twee dochters en wonen in de Bilt. Claske studeerde fysiotherapie en werkte als fysiotherapeut. Sinds 2003 werkt zij als kunstenaar, heeft een eigen grafisch atelier en exposeert regelmatig met grafiek. Claske Mekel vertelt het familieverhaal.
Jan Folkert Mekel (1947) is ook in de Ruiterstraat geboren. Hij is getrouwd met Marijke Evertse. Zij hebben één zoon. Jan Folkert is opgeleid (o.a. door Jaap Dorrestein) als dierenarts en werkte drie jaar in Nieuw Zeeland en had tot voor kort een praktijk in Groningen. Hij woont nu op een boerderij in Rottum.
De familie Mekel huurde Ruiterstraat 12 van Mevrouw Pleyte en na haar overlijden van haar zoon David Pleyte. De familie Mekel bewoonde dus alleen de begane grond. De voordeur en de hal naar de trap werd gedeeld met de bewoners die boven woonden. Op de eerste en tweede etage woonden in deze periode o.a. Maria van den Nieuwenhof (in 1945), Minkje Blankenstijn-van der Spoel (in 1946) en van 1946 tot 1948 Johannes van Sonsbeek.

 

 

In het koetshuis was een grote zandbak gemaakt voor de kinderen. De familie had geen auto. De ommuurde tuin bestond uit paadjes waar je als kind met een kar kon rijden.
De familie Mekel was Nederlands Hervormd, niet actief kerkelijk.
In 1950 vertrok de familie Mekel naar Koningin Wilhelminaweg 67 nadat het huis was verkocht aan de familie Recter.
Piet Recter en Lenie Recter-de Vries hadden vier kinderen: Dirk, Wilfred, Tom en Inge. Ze kochten het huis van de familie Pleyte. De heer Recter had ook zijn tandartspraktijk op dit adres.

 

 

Piet (Petrus) Recter (1918-2003) was afkomstig uit Den Haag. Hij bracht zijn jeugd door in Nederlands Indië. In 1936 keerde hij terug naar Nederland, zat op de middelbare school en op een internaat in Zeist en studeerde daarna tandheelkunde in Utrecht.
Lenie (Leonarda Johanna, 1921-1975) de Vries groeide op in Zaandam en Zeist. Na de middelbare school deed zij een opleiding binnenhuisarchitectuur die vanwege de oorlog niet kon worden afgemaakt. Zij speelde piano.
Dirk/Dick (Dirk Hendrik) Recter, geboren op 27-12-1946, trouwde met Winnie Augenstein (1953). Zij hebben twee zonen en een dochter. Hij werkte als werktuigbouwkundig ingenieur bij de Nuon. De familie woont in Terheijden.
Wilfred (Wilhelmina Frederika) Recter, geboren op 22-11-1947, trouwde in 1973 met Jacques Jansen (1946). Ze kennen elkaar van de HBS. Het echtpaar heeft twee kinderen, Femke (1977) en Anders (1980). Wilfred studeerde Nederlands (MO). Ze werd lerares Nederlands aan de Christiaan Huygens MTS in Rotterdam en van 1984 tot 1995 aan scholengemeenschap Buys Ballot/Cambium in Zaltbommel. Jacques Jansen werkte als gymleraar op dezelfde school.

 

 

Tom (Thomas Johannes) Recter, geboren op 12-08-1950 in Zaltbommel, is getrouwd met Ingeborg Schuitemaker (1954). Ze hebben twee dochters. Tom werkt als jurist in ziekenhuis MC Haaglanden in Den Haag. De familie woont in Voorburg.
Inge (Inge Celine) Recter, geboren op 05-12-1952 in Zaltbommel, woont samen met Hans Schutjes (1964) en heeft één zoon. Ze werkt als sociaal pedagoog bij het ministerie van justitie. Ze woont in Rotterdam.

 

 

Vanaf 1948 tot 1967 was Jan Spiering in dienst als tandtechnieker. In de Ruiterstraat werkte hij in de opkamer bij de keuken. Er zijn 4 assistentes geweest, namelijk Rina Glabbeek (Geldermalsen), Dicky Seepers (Heerewaarden), Gerrie van Drunen (Hurwenen) en Hannie Rooyakkers (Zaltbommel).
In het gezin zijn veel dienstmeisjes werkzaam geweest, sommige voor dag en nacht: Augusta van der Velden (van 1950 tot 1951), Jannigje Velthuizen (van 1951 tot 1955), Janke Zwaanstra (van 1954 tot 1955) Remmedina Kramer (van 1955 tot 1958), Antonia Nouwen (van 1960 tot 1961) en de laatste was Willy van Willegen (1947-2013) uit Haaften. Zij bleef een goede vriendin van Wilfred.

 

 

De familie Recter had in 1954 televisie en rond die zelfde tijd een afwasmachine. De heer Recter speelde bridge en speelde volleybal met gymleraar Bob Baas. Met hem heeft hij geprobeerd een hockeyvereniging op te richten, maar daar bleek de tijd nog niet rijp voor. Recter was lid van Sociëteit de Verdraagzaamheid en van Rotaryclub Geldermalsen. De heer Recter reed Opel Kaptein.
Mevrouw Recter hield van toneelspelen en regisseren. Zo hielp ze tekstschrijver en regisseur Zoetmulder met de Bommelse Eeuwfeest-Revue 850-1950, die in september 1950 in het Nutsgebouw te Zaltbommel werd opgevoerd, met de regie. Verder was ze actief in het Oranjevereniging en ze was voorzitter van Vrouwenbelangen. Ze had voor iedereen een luisterend oor.
Na binnenkomst door de voordeur was er de hal met rechts de deur naar de wachtkamer en links de deur naar de spreekkamer. In de wachtkamer was een aparte ruimte met een deur die toegang gaf tot de donkere kamer, daar werden de foto’s van de gebitten ontwikkeld. Er stond daar ook een grote kluis die door de vorige eigenaar was achtergelaten.
Wanneer je de spreekkamer en wachtkamer voorbij liep was rechts de trap naar boven, modern van vorm met bijna boven een plateau. Voorbij de trap liep de gang twee treden omhoog. Daarna meteen rechts de deur naar de woonkamer, daarachter de serre met daarbuiten meteen een stenen terras. Tegenover de deur naar de woonkamer was de deur naar de kelder, aan het einde daarvan een klein raam met zicht op de straat naast het huis. Tussen de spreekkamer en de kelder zat een enorme dikke muur. In de gang links na de kelder was de deur naar de keuken. In de keuken meteen links de deur naar de opkamer. Hier werkte tandtechnieker Jan Spiering. In de ruime keuken stond een grote tafel en er was een groot raam en een deur naar buiten. In de gang was er aan het einde links een wc. De gang eindigde met een deur naar de tuin.

 

 

In 1955 is er een eetkamer aangebouwd, grenzend aan de serre en de keuken. Er werd een doorgeefluik tussen keuken en eetkamer gemaakt en de serre en de eetkamer werden met elkaar verbonden. Zie plattegrond.

 

 

In 1961 werd de wachtkamer opgeknapt tijdens een familievakantie in Frankrijk. Achter de betengeling van de muren van de wachtkamer werden er behangschilderijen met taferelen uit de tijd van Napoleon aangetroffen. Een klein onderdeel heeft de familie zelf gehouden, het toont drie engeltjes. Voor de familie heet het stuk ’t Witje, het tafereeltje hangt bij Tom. De grote stukken zijn uiteindelijk geschonken aan de firma Rath en Doodeheefver. Zij zouden dat gebruiken voor openbare ruimtes. Het geheel had geen waarde.

 

 

Boven. Bovenaan de trap was er een gang. Meteen links was een grote kamer met twee ramen. Al vrij snel werd de kamer gescheiden door een muur waardoor er twee slaapkamers ontstonden. Aan het einde van dat deel van de gang was een kleine ruimte waarin zich twee deuren bevonden. De linker deur gaf toegang tot een ruime kamer met twee grote ramen. Deze kamer werd ook gescheiden. Het eerste gedeelte werd slaapkamer en het tweede gedeelte werd (alleen bereikbaar via een kast in de badkamer) een groot terrein voor spoortreinen, een hobby van de heer Recter en zijn oudste zoon Dirk. De twee kamers werden in 1960 weer tot één geheel teruggebracht.

 

 

De deur tegenover de open ingang van het kleine kamertje gaf toegang tot de badkamer. Aan het einde daarvan was een hoog raam aan de zijkant van het huis. Terugkomend uit de kleine ruimte ging de gang naar links verder tot aan het raam uitkijkend op de tuin. In dit gedeelte van de gang eerst rechts de deur voor de trap naar de zolder. Even daarna rechts de deur naar een grote slaapkamer. Ramen en deuren aan de tuinkant, met buiten een terras (boven de serre), binnen ook een inloopkast. Aan de linkerkant van de gang was de deur (tussen beide deuren rechts) naar een slaapkamer, één raam. Dan weer links (tegenover de grote slaapkamer rechts) was een deur naar de hoekslaapkamer. Aan het einde van de gang links was de wc.
Zolder. Via de steile trap achter de deur kwam je op de zolder. Daar was goed te zien dat het huis bestaat uit twee kappen: komend van de zoldertrap had je zowel links als rechts een grote zolder. De overgang tussen beide delen was meteen na de trap.

 

 

Mevrouw Recter was Luthers, de heer Recter Nederlands Hervormd. Dirk en Wilfred moesten op catechisatie bij dominee Tjalling Bruinsma in het Centraal Gebouw (Ruiterstraat 23-25).

 

 

In 1967 stopte Piet Recter met zijn praktijk in Zaltbommel. Vriend Henk van Heijningen had goede connecties met de Franciscanesser nonnen van Ruiterstraat 10. Hij heeft er voor gezorgd dat het huis verkocht werd aan het opvanghuis ‘Huize Sint Antonius’ dat door de nonnen werd gerund. De familie vertrok naar Hillegersberg.

Het opvanghuis voor kinderen, ongehuwde moeders en later ook ouderen, was al vanaf 1959 gevestigd in Ruiterstraat10 en 8. In 1967 werd katholiek tehuis ‘Sint Antonius’ uitgebreid door aankoop van Ruiterstraat 12. Het tehuis maakte deel uit van de zusters Franciscanessen uit Oirschot. Zie uitgebreid verslag in Klooster in de Ruiterstraat. Door exploitatietekorten vertrokken de nonnen in 1976.

De gemeente kocht de drie panden, Ruiterstraat 8, 10 en 12, voor het bedrag van 700.000 gulden, als tijdelijk onderkomen tijdens de verbouwing van het stadhuis op de Markt (1979 tot 1982). In de aanloop naar deze verbouwing werd Ruiterstraat 12 tussen 1976 en 1980 gehuurd door de familie Van der Heijden-Quick (geboortedatum van mevrouw is 02-10-1911) met dochter. Daarna was het in gebruik als gemeentesecretarie en sociale dienst.

Na de restauratie van het stadhuis gingen de panden van Ruiterstraat 8, 10 en 12 in 1982 in de verkoop. Jan en Anne Schouten kochten Ruiterstraat 12 als kantoorruimte voor hun bedrijf Schouten Nelissen. Zij kochten het pand voor 300.000 gulden.
Aanvankelijk was het bedrijf gevestigd in Kerkstraat 30, het huis waar Jan en Anne woonden. Al snel werd het te klein en in 1982 verhuisde het bedrijf naar Ruiterstraat 12 en later (1990) ook naar Ruiterstraat 15-17.
In 1992 werden ook deze locaties te krap en Schouten Nelissen vertrok naar het huidige gebouw aan de Van Heemstraweg.

 

 

Het bedrijf telde in 1983 dertig werknemers, vijf jaar later waren het er 50 en in 1998 werkten er 250 mensen bij Schouten Nelissen. Het huidige Schouten Global is actief in 40 landen met vestigingen in België, Duitsland, Polen, Rusland en China. Het bedrijf telde in 2009 ruim 500 medewerkers en 950 freelancers. De omzet in dat jaar bedroeg 70 miljoen euro. Men werkt met 450 zelfontwikkelde cursussen en er worden gemiddeld 50 boeken per jaar gepubliceerd. Jaarlijks komen er 35.000 mensen naar Zaltbommel om opleidingen te volgen. Er is een klantenbestand van 4000 bedrijven en overheidsinstanties. Eén van de directeuren van het eerste uur is Ton Voogt.

 

 

Het internationale bedrijf Schouten Nelissen heeft dus zijn eerste stappen gezet in de Ruiterstraat. Het groeide in de Ruiterstraattijd (1982-1992) van een tiental mensen uit naar de honderden werknemers van nu. Er was in die tijd een bedrijfstijdschrift met de naam ‘De Ruiterstraat’. Het verscheen vier keer per jaar. De redactie bestond uit Ferry Tromp, Mariella Cossu en Coen Dirkx. Fotografie werd (nog niet bij het eerste nummer) verzorgd door Witold de Man en tekeningen waren van Karin Koevoet.

 

 

Tijdens de periode Schouten Nelissen werd er niets structureels veranderd aan Ruiterstraat 12. Het betrekkelijk grote aantal kamers op de tweede verdieping was nog een overblijfsel uit de tijd dat het pand door de nonnen werd gebruikt als opvanghuis voor kinderen en (ongehuwde) moeders. Later woonden er ook wel volwassenen en ouderen in ‘Huize Antonius’. De kamers kregen bij Schouten Nelissen de functie van kantoorruimte. Ook de tuin bleef ongewijzigd.

 

 

Ook het koetshuis werd ingezet als bedrijfsruimte. De olieput die er nog lag uit de tijd van de familie Recter werd dichtgegooid en de ruimte beneden werd omgevormd tot kantoorruimte.
Van 1986 tot 1992 werd de kantoorruimte uitgebreid met de kapel in Ruiterstraat 10 (huis van Paul en Hanneke van Dijk). Doordat de panden van nummer 8, 10 en 12 in de tijd van de nonnen één geheel vormden en op alle verdiepingen in elkaar overliepen kon de voormalige kapel gemakkelijk worden toegevoegd aan de werkruimtes van Schouten Nelissen.

 

 

Jan Schouten is voorzitter van de aandeelhoudersvergadering. Hij is in 2015 gestopt als directeur van Schouten Nelissen en is nog als projectmedewerker bij het bedrijf betrokken. Anne Schouten-van Hooft zit in de Board van het bedrijf. Zij richt zich met name op de internationale tak en op de discussie over normen en waarden in het bedrijf.

In 1992 werd het huis voor 545.000 euro verkocht aan de familie Leijten. Piet Leijten is getrouwd met Lammie Gatsonides. Zij hebben drie jongens: Stefan, Barry en Kai. Zij kochten het huis van Jan Schouten.

 

 

Piet (Petrus Rembertus Maria) Leijten is op 18-10-1951 geboren in Heusden. Piet was tot 2011 eigenaar directeur van het handelsbedrijf in decoratieartikelen voor de tuin (later ook indoor) Mega Ceramics in Waalwijk. Producten werden ingekocht in onder andere Spanje, Griekenland, Turkije, Vietnam, China en Egypte. Na zijn pensionering houdt hij zich onder meer bezig met het ontwikkelen van nieuwe mogelijkheden voor het gebouwencomplex aan de Nieuwstraat, waaronder de Poorterij. Hij wil daarbij zijn expertise uit het bedrijfsleven dienstbaar maken voor de Bommelse gemeenschap.
Lammie (Lamberta ) Gatsonides is op 31-03-1954 geboren in Steenwijk. Lammie werkte op de boekhoudafdeling van Mega Ceramics in Waalwijk. Ook zij is intensief betrokken bij de ontwikkelingen rond de Poorterij en de oude bibliotheek. Zij runde tot voor kort de trendy winkel ‘Belevingpuntnu’ in het gebouwencomplex.

 

 

Stefan Leijten, geboren op 05-06-1973, is parttime bezig met het plaatsen van hekwerk en het bouwen van een huis aan de Krangstraat in Bruchem.
Barry Leijten, geboren op 26-01-1975, was tot 2015 aandeelhouder en inkoper bij Mega Ceramics. Hij heeft twee kinderen.
Kai Leijten is geboren op 14-01-1990. Hij studeert geschiedenis in Utrecht.
Nadat de familie Leijten Ruiterstraat 12 had gekocht zijn er een aantal verbouwingen uitgevoerd. In feite moest het huis worden veranderd van kantoorruimte in woonruimte. Immers na het vertrek van de familie Recter in 1967 was het pand niet meer als woonhuis gebruikt. De slaapkamer aan de zuidwestkant werd omgebouwd tot een ruime tweede badkamer. De keuken werd verplaatst naar de westkant van de serre. De oude keuken werd een hal met een deur naar de oprijlaan. De lambrisering in de ruimte aan de westkant van de voordeur werd vernieuwd. Ook de trapleuningen werden vervangen.

 

 

Het loodwerk en de goten werden vernieuwd en er werd dubbelglas in de serre geplaatst. Tegen het koetshuis werd een tweede serre gebouwd en er kwam een zwarte schoorsteen buitenlangs voor de open haard. De stoep voor het huis werd gerestaureerd. In het koetshuis werden de ruimtes niet veranderd, wel werd beneden een keukentje en boven een douchecel gemaakt. De cv-ketel van het huis werd vervangen.

 

 

In 2009 verhuisde de familie naar het Gouverneurshuis op het Kerkplein. Ruiterstraat 12 werd verkocht aan Jan Schouten. Het werd nu niet zijn werkruimte maar zijn woonruimte.
Jan Schouten heeft drie kinderen: Jan Hein (1971), Marieke (1980) en Willem (1983). Jan Hein woont op nummer 15-17 in de Ruiterstraat.
Jan Schouten werd in 1940 geboren. Jan’s vader was beroepsmilitair en later advocaat. De grootvader van Jan was psycholoog in Batavia. Hij schreef een proefschrift met de titel ‘Verlegenheid’. Jan volgde de middelbare school in Venlo en studeerde daarna organisatiepsychologie en klinische psychologie in Nijmegen.

 

 

In 1967 werd hij wetenschappelijk medewerker aan de TH Eindhoven. Jan Schouten promoveerde in 1974 op een proefschrift met de titel ‘Vrijheid in het werk’, waarin hij er voor pleit om in het bedrijfsleven naast economische doeltreffendheid ook sociale doeltreffendheid een plaats te geven.
Op de TH Eindhoven ontstond veel onrust door de colleges en publicaties van Jan Schouten. Het benadrukken van de menselijke factor in bedrijven was uitermate ongebruikelijk. Met een aantal andere wetenschappers, waaronder Boris Nelissen, richtte hij in 1973 ‘OOG’ op. De afkorting staat voor Organisatie Ontwikkeling en Gedragsverandering. Het was een werkgroep die activiteiten ontplooide om mensen op de werkvloer beter voor zich zelf te laten opkomen.
In 1978 wordt Thema opgericht, een organisatie die zich richt op assertiviteitstrainingen voor professionals in de gezondheidszorg. Een jaar later krijgt Jan de gelegenheid om via de radio en televisie (AVRO) in respectievelijk 28 en 14 uitzendingen het grote publiek te interesseren voor zijn assertiviteitsprogramma.
Inmiddels is hij vertrokken op de TH Eindhoven en in 1978 getrouwd met Anne van Hooft. Het is zijn tweede huwelijk. Jan’s eerste vrouw, de psychologe Francis Timmermans, overleed in 1975. Uit het huwelijk met Francis is Jan Hein Schouten geboren. Met Anne heeft Jan twee kinderen: Marieke (psycholoog) en Willem (designer).

 

In 1979 runde Jan Schouten met zijn vrouw Anne (logopediste) een opleidingsinstituutje onder de naam Recovery. Korte tijd later (1980) werd het huidige bedrijf Schouten Nelissen opgericht. Een bedrijf dat zich in de loop der jaren richtte op training, coaching en opleiding binnen bedrijven en organisaties.

 

 

Wat niet onvermeld mag blijven is dat Jan Schouten in 1995 voorzitter werd van de zieltogende voetbalclub FC Den Bosch. Ook daar introduceerde hij de human factor en zorgde ervoor dat de club en het bedrijf weer aansluiting vond bij publiek en bedrijfsleven. De club promoveerde naar de eredivisie. Ook de Zaltbommelse voetbalvereniging Nivo Sparta heeft in die periode kunnen profiteren van de expertise en netwerken van Jan Schouten.
In 2008 werd Jan Schouten benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Hij ontving de onderscheiding voor de wijze waarop hij inzichten uit de sociale wetenschappen heeft vertaald naar in de dagelijkse praktijk bruikbare interventiemodellen. Zijn opvatting dat mondigheid een gezonde vaardigheid is voor een persoon en bovendien een succesfactor in organisaties heeft geleid tot de brede bekendheid van zijn assertiviteitstrainingen.

Jan Schouten nam in 2003 afscheid als algemeen directeur van Schouten Nelissen. Hij zit daar nog in de Board van Schouten Global. Daarna startte hij met het schrijven van zijn eerste roman ‘Onland’. Het boek verscheen in 2008 bij van Gennep. In 2015 volgde er een tweede roman ‘De aanjagers’. In beide romans zijn er scènes die zich afspelen in Zaltbommel (zie Schouten als schrijver).
Jan Schouten veranderde na de hernieuwde kennismaking met Ruiterstraat 12 weinig aan het huis. Vooral schilderwerk is veranderd van donker naar licht. Twee kamers op de eerste etage zijn samengevoegd tot badkamer gemaakt. De serre in de tuin werd afgebroken. In het koetshuis zijn aan de achterkant openslaande deuren gemaakt. Aan de tuin is niets veranderd.

 

 

Bronnen
Correspondentie met Henry Cox die publicaties voorbereid over de familie Cox. 2015
Gesprekken met de heer en mevrouw Pleyte-Heek. Oktober 2015
Foto’s uit particulier archief van de familie Pleyte-Heek. Oktober 2015
Foto’s glas in lood ramen van Museum Stadskasteel Zaltbommel. September 2015
Gesprekken (telefonisch) met Claske van de Sande-Mekel. November 2015
Heemkundekring Leeuwen. info@heemkundeverenigingleeuwen.nl
Gesprekken met Wilfred Jansen-Recter. November 2014
Foto’s uit privé archief van de familie Recter. November 2014
Gesprekken met Piet en Lammie Leijten. Juli 2015
Foto’s uit particuliere collectie familie Leijten. Juli 2015
Gesprek met Jan Schouten. Augustus 2015
Frans van Gaal. Een kwart eeuw bevlogenheid, 25 jaar Schouten Nelissen. Uitgeverij Thema Zaltbommel 2005
Gesprek met Anne Schouten-van Hooft. Oktober 2015
Foto’s uit archief van Schouten Nelissen. Oktober 2015

 

 

Januari 2023

< terug